Biên kịch vốn không phải là việc dễ dàng. Và khi nói đến biên kịch, sẽ có rất nhiều điều cần cân nhắc. Chúng ta phải hiểu định nghĩa biên kịch là gì, bởi nó khác với các hình thức viết khác. Viết kịch bản đòi hỏi tư duy hình ảnh và định dạng chính xác – điều mà hầu hết các hình thức viết khác không yêu cầu. Chúng ta cần nắm rõ biên kịch yêu cầu những gì. Và tất cả đều bắt đầu bằng việc nắm vững kiến thức cơ bản về viết kịch bản phim. Bất kể mới bước vào nghề hay đang trau dồi kỹ năng, bạn đều phải đi từ việc học kỹ thuật viết kịch bản.

Định nghĩa biên kịch

Bạn có ý tưởng cho một bộ phim, nhưng tất cả chỉ nằm trong đầu. Bạn muốn thể hiện chúng ra giấy. Trước tiên, bạn cần tìm hiểu định nghĩa biên kịch để biết mình sẽ viết dưới hình thức nào.

Biên kịch là quá trình viết câu chuyện cho nhiều phương tiện truyền thông khác nhau, bao gồm điện ảnh, truyền hình, trò chơi điện tử, và quảng cáo. Biên kịch thường được gọi chung là viết kịch bản phim khi tập trung vào kể chuyện phim. Làm thơ, viết tiểu thuyết hoặc tiểu luận khác với viết kịch bản.

Theo định nghĩa, viết kịch bản không chỉ bao gồm việc kể chuyện, mà còn cả việc định dạng nữa, vì để thể hiện câu chuyện một cách hiệu quả trên màn ảnh, chúng ta cần có phương pháp cụ thể. Định dạng kịch bản được sử dụng để thể hiện câu chuyện một cách trực quan. Thông qua nghiên cứu kịch bản mẫu, biên kịch sẽ biết cách áp dụng hiệu quả các kỹ thuật viết kịch bản. Điều này khiến việc viết kịch bản vừa là kỹ năng chuyên môn vừa là thách thức sáng tạo. Định nghĩa biên kịch theo cách này làm nổi bật sự cân bằng giữa định dạng chính xác và biểu đạt nghệ thuật. Biên kịch có thể được thực hiện dưới hình thức viết thuê, hoặc đầu cơ với hy vọng bán được kịch bản, hoặc tìm được người đại diện.

Biên kịch thường khởi đầu với bản thảo thô. Sau đó, trau chuốt thành kịch bản hoàn chỉnh để chào bán hoặc gửi đi. Nếu thắc mắc biên kịch chuyên nghiệp là như thế nào, thì đây là quy trình dành cho bạn. Bạn sẽ trải qua nhiều lần định dạng và viết lại trong suốt quá trình này.

Những điều cần cân nhắc khi viết kịch bản

+ Thể hiện ra bên ngoài động cơ bên trong của nhân vật.

+ Kể chuyện bằng hình ảnh.

+ Sử dụng định dạng kịch bản phù hợp.

Quá trình viết kịch bản là một lời nhắc nhở thường trực rằng bạn đang viết kịch bản phim. Điều này ảnh hưởng đến mọi lựa chọn khi viết kịch bản để xem, không phải để đọc. Định nghĩa biên kịch phản ánh nhu cầu biến ý tưởng thành hành động trực quan, thể hiện ra ngoài.

Vì thế, nếu bạn viết, “Anh ấy nhớ lại những cuộc cãi vã trong quá khứ với vợ…”, thì tình tiết đó sẽ được thể hiện như thế nào trên màn ảnh?” Trên thực tế, câu đó chẳng nói lên điều gì cả. Tại sao vậy?

Không ai nhìn thấy suy nghĩ của anh ta. Vì vậy, đây không phải là cách truyền đạt hiệu quả khi viết kịch bản phim. Thể hiện những gì bên trong ra bên ngoài là yếu tố then chốt để kể chuyện bằng hình ảnh – điều mà một kịch bản viết tốt phải thể hiện được trên trang giấy trước khi đưa lên màn ảnh.

Bạn có thể làm gì trong tình huống này? Một cách thể hiện tình tiết đó ra bên ngoài là ghép cảnh hoặc chèn thêm loạt cảnh hồi tưởng về những lần họ cãi nhau.

Giờ chuyển sang lý do vì sao chúng ta có ngành biên kịch. Tại sao chúng ta không thể viết kịch bản phim giống như viết một cuốn tiểu thuyết, một bài tiểu luận, hay một bài thơ?

Định dạng kịch bản là gì? Và tại sao nó quan trọng?

Tư duy hình ảnh không phải lúc nào cũng dễ dàng. Đây là lý do vì sao cần hiểu rõ kịch bản là gì. Và nó đóng vai trò ra sao trong kể chuyện. Việc từ bỏ thói quen mô tả cảm xúc nhân vật không phải lúc nào cũng đến một cách tự nhiên. Nắm bắt nhịp độ của cảnh phim cũng là thử thách lớn không kém, đặc biệt trong môi trường sản xuất video nhịp độ nhanh.

May mắn thay, các quy tắc định dạng cơ bản giúp đơn giản hóa quy trình sản xuất và giải quyết vấn đề trên, đồng thời là khía cạnh quan trọng mà các biên kịch chuyên nghiệp cần phải nắm vững. Biên kịch là cầu nối giữa ý tưởng được viết ra và nghệ thuật kể chuyện bằng hình ảnh, đòi hỏi sự chính xác và kỹ năng sáng tạo.

Trước hết, định dạng kịch bản giúp ích cho việc xác định vị trí địa lý. Tiêu đề cảnh (scene heading) được sử dụng để thiết lập địa điểm cho từng cảnh. Điểm neo đóng vai trò quan trọng trong một kịch bản hoàn chỉnh. Chúng giúp đạo diễn và ê-kíp chuẩn bị mọi thứ một cách chu đáo.

Slugline (hay tiêu đề cảnh) cho người đọc biết hành động đang diễn ra ở đâu. Trong khi đó, action line mô tả một cách trực quan những gì đang diễn ra, đồng thời chỉ rõ thời điểm trong ngày cho từng cảnh. Action line cho chúng ta biết diễn viên đang làm gì.

Định dạng kịch bản cho người đọc biết nhân vật đang ở đâu, hoặc thậm chí cho thấy bạn đang dẫn dắt người đọc đến đâu – yếu tố đặc biệt quan trọng trong việc học viết kịch bản phim. Mọi thành phần trong kịch bản hoàn chỉnh phải rõ ràng, mạch lạc về mặt hình ảnh ngay từ lúc bắt đầu viết kịch bản. Học viết kịch bản có nghĩa là học cách sử dụng từng thành phần – từ slugline đến action line – hỗ trợ câu chuyện về mặt hình ảnh. Xem hình minh họa bên dưới để hiểu rõ hơn.

Ngoài ra, cũng nên lưu ý cách thụt đầu dòng tên nhân vật. Tên nhân vật giúp xác định rõ ai nói vào lúc nào. Hình trên minh họa đầy đủ các thành phần chính trong kịch bản được viết đúng chuẩn. Và chúng ta cần nắm vững thành phần cốt lõi này trong kịch bản.

Trang kịch bản được viết hoặc đánh máy bằng font chữ chuẩn tương ứng với khoảng 1 phút trên màn ảnh. Hiểu được điều này sẽ giúp bạn kiểm soát hiệu quả hơn nhịp độ của bản thảo cuối cùng. Định dạng kịch bản chuẩn giúp phản ánh chính xác nhịp độ, thời gian trong thành phẩm cuối cùng.

Ngoài ra, định dạng kịch bản chuẩn còn giúp kịch bản dễ đọc hơn. Vì vậy, đây là bước đầu tiên để trở thành biên kịch chuyên nghiệp. Định dạng kịch bản giúp người đại diện, quản lý, và người đọc hình dung bộ phim của bạn. Nó khiến kịch bản mang tính chuyên nghiệp và dễ tiếp cận hơn – bước quan trọng đối với những ai muốn theo nghề biên kịch. Nếu bạn tự hỏi, “Phải viết kịch bản như thế nào mới đúng chuẩn?” thì làm chủ định dạng kịch bản chính là bước đi đầu tiên. Việc nắm vững định dạng kịch bản cho thấy bạn nghiêm túc với nghề này, và sẵn sàng cho bước tiến đến con đường chuyên nghiệp.

Lời khuyên từ chuyên gia

Tránh lạm dụng lời thoại. Hãy sáng tạo với action line. Cách hành động thường phản ánh rõ nét cảm xúc của nhân vật hơn những gì họ nói ra.

Biên kịch vốn đã đủ khó rồi. Đừng lãng phí thời gian tự mày mò định dạng trong Word nữa. Trước tiên, hãy bắt đầu từ việc tìm hiểu định nghĩa biên kịch để xây dựng nền tảng vững chắc cho bản thân. Nếu bạn có hứng thú với nghề biên kịch, đừng bỏ qua các khóa học biên kịch tại CMA nhé!

Để biết thêm chi tiết, xin vui lòng tham khảo tại đây.

Xem thêm:

Học Biên Kịch Ở CMA Có Gì Vui?

Khám Phá Công Việc Của Biên Kịch

LỚP BIÊN KỊCH CƠ BẢN CMA – GẶP GỠ NHỮNG STORYTELLER CÙNG ĐAM MÊ

Nguồn: studiobinder

Dịch: Toàn Vũ